Algemeen
Artrose ontstaat door slijtage van het kraakbeen in de gewrichten. Veelal ervaart u hierdoor pijnlijke en/of stijve gewrichten, waardoor u minder bewegingsmogelijkheden heeft. Artrose (slijtage) is helaas niet te genezen. Wel kunnen we uw pijnklachten in veel gevallen verminderen en u leren omgaan met eventuele beperkingen.
Oorzaak, klachten en symptomen
De oorzaak van artrose is niet altijd duidelijk. Wel is er een aantal factoren die een rol spelen bij het ontstaan van artrose. Deze risicofactoren zijn onder andere overgewicht, hogere leeftijd, lichamelijk zwaar werk, (sport)letsel, en erfelijkheid.
Klachten en symptomen:
- Pijn is voor de meeste mensen het belangrijkste symptoom. Deze pijn treedt aanvankelijk vooral op bij het in beweging komen en bij langdurig belasten en neemt vaak toe naarmate de dag vordert. In latere fasen is er ook pijn in rust en nachtelijke pijn.
- Stijfheid bij artrose is meestal startstijfheid, die na enkele minuten bewegen weer verdwenen is.
- Verdikking van het gewricht kan veroorzaakt worden door bot uitsteeksels of zwelling van het gewrichtskapsel.
- De beweeglijkheid van gewrichten is vaak verminderd.
- In verder gevorderde stadia kan een afwijkende stand van het gewricht optreden, zoals bijvoorbeeld X-benen of O-benen bij artrose van de knie. Het gevolg van deze klachten en verschijnselen kan zijn dat er problemen ontstaan bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten als bijvoorbeeld lopen, traplopen, gaan zitten/opstaan en sokken/schoenen aantrekken.
De klachten van artrose leiden bij veel mensen, zeker wanneer het om artrose aan de knie of heup gaat, tot minder algehele lichaamsbeweging, waardoor de spierkracht en de conditie afnemen.
Wat kunt u zelf doen?
Het belangrijkste is dat u in beweging blijft. Het doel hiervan is uw spieren te versterken en het uithoudingsvermogen te vergroten of te behouden. Om dit doel te bereiken doet u er goed aan om minstens vijf dagen in de week minimaal een half uur matig intensief te bewegen. Denkt u hierbij aan een wandelingetje naar de brievenbus, op de fiets naar de supermarkt, de trap nemen in plaats van de lift en een uurtje tuinieren. Ook zwemmen is een goede vorm van bewegen. Soms helpt het om schoenen te dragen met schokabsorberende zolen, wanneer u artrose in de knie of heup heeft.
In het geval van artrose in uw hand helpt het knijpen in een stressbal of het maken van zogenaamde ’type’-bewegingen met uw vingers.
De juiste beweegactiviteit
Hoewel bewegen en sporten juist goed zijn bij heup- en knieartrose, zijn niet alle sporten even geschikt. Welke sport u kiest, hangt af van uw voorkeur en uw lichamelijke mogelijkheden. De Reumapatiëntenbond kan u helpen aan initiatieven bij u in de buurt.
De waarde van fysiotherapie
De fysiotherapeut besteedt veel aandacht aan een goede houding en aan hoe u het beste kunt bewegen. Hij of zij leert u welke oefeningen u thuis kunt doen om de gevolgen van de artrose te verminderen en welke sport of andere vorm van lichaamsbeweging voor u het meest geschikt is. Daarnaast kan hij of zij advies geven over eventuele hulpmiddelen, zoals het gebruik van een stok bij het lopen of over het meest geschikte schoeisel.
Oefentherapie maakt vaak onderdeel van de behandeling uit en is gericht op:
- het versterken van de spieren;
- het verbeteren van de beweeglijkheid van uw gewrichten;
- het verbeteren van uw conditie en/of uithoudingsvermogen (i.v.t.);
- het lopen te vergemakkelijken (i.v.t.).
Ook bepaalde dagelijkse activiteiten die voor u lastig zijn, zullen in het oefenprogramma aan bod komen.
Knie- of heupoperatie
Bij ernstige artrose kan het gewricht vervangen worden door een kunstheup of kunstknie. Als een operatie nodig is, kan de fysiotherapeut u zowel vóór als na de operatie ondersteunen. U traint bij voorkeur voorafgaand aan de operatie met de fysiotherapeut om met een goede conditie de operatie in te gaan. Gebleken is dat u daardoor sneller herstelt na de operatie. Tevens krijgt u informatie over wat u direct na de operatie wel en niet mag doen en hoe u het geopereerde gewricht zo snel mogelijk weer goed kunt gebruiken. Ook leert de fysiotherapeut u goed gebruik te maken van bijvoorbeeld een kruk of een stok bij het lopen.
